რენე დეკარტი (René Descartes); (დაბ. 31 მარტი,1596,ლაე (ტურენი) 11 თებერვალი,1650,სტოკჰოლმი)აგრეთვე ცნობილი როგორც კარტესიუსი — ფრანგი
ფილოსოფოსი, მათემატიკოსი და მეცნიერი. სოყოველთაოდ აღიარებული, როგორც
თანამედროვე ფილოსფიის ფუძემდებელი და „თანამედროვე მათემატიკის მამა“. დეკარტმა
შექმნა ანალიზური გეომეტრიის საფუძვლები, შემოიღო ცვლადი სიდიდის ცნება, დაამუშავა კოორდინატთა მეთოდი და აგრეთვე, დაამყარა კავშირი ალგებრასა და გეომეტრიას შორის.
ბიოგრაფია
რენე დეკარტი დაიბადა საფრანგეთის ქალაქ ლაეში 1596 წელს. მისი ლათინიზირებული
სახელია რენატუს კარტეზიუსი. მომავალ მათემატიკოსს, ფიზიკოსსა და ფიზიოლოგს
ლოგიკური მსჯელობისადმი სიყვარულის გამო ჯერ კიდევ ბავშვობიდან შეარქვეს პატარა ფილოსოფოსი. 1604-1612 წლებში სწავლობდა ლა ფლეშის სკოლაში. იგი სწრაფად და
იოლად ასრულებდა საშინაო დავალებებს ყველა საგანში, განსაკუთრებით კი მათემატიკა
უყვარდა. სკოლის დამთავრების შემდეგ ჩაირიცხა ქალაქპუატიეს უნივერსიტეტის
იურიდიულ ფაკულტეტზე, რომელიც წარჩინებით დაამთავრა.
სახელია რენატუს კარტეზიუსი. მომავალ მათემატიკოსს, ფიზიკოსსა და ფიზიოლოგს
ლოგიკური მსჯელობისადმი სიყვარულის გამო ჯერ კიდევ ბავშვობიდან შეარქვეს პატარა ფილოსოფოსი. 1604-1612 წლებში სწავლობდა ლა ფლეშის სკოლაში. იგი სწრაფად და
იოლად ასრულებდა საშინაო დავალებებს ყველა საგანში, განსაკუთრებით კი მათემატიკა
უყვარდა. სკოლის დამთავრების შემდეგ ჩაირიცხა ქალაქპუატიეს უნივერსიტეტის
იურიდიულ ფაკულტეტზე, რომელიც წარჩინებით დაამთავრა.
ახალგაზრდა დეკარტი წარმატებით ეუფლებოდა მეცნიერების საფუძვლებს. მისი
ინტერესები მხოლოდ მათემატიკით არ შემოიფარგლებოდა. აინტერესებდა მექანიკა,ოპტიკა,ბიოლოგია,ფილოსოფია. ამ დროს დეკარტი უკვე პარიზში ცხოვრობდა.
ზოგჯერ საქმეპარიზის ქუჩებში დუელამდეც მიდიოდა.
ინტერესები მხოლოდ მათემატიკით არ შემოიფარგლებოდა. აინტერესებდა მექანიკა,ოპტიკა,ბიოლოგია,ფილოსოფია. ამ დროს დეკარტი უკვე პარიზში ცხოვრობდა.
ზოგჯერ საქმეპარიზის ქუჩებში დუელამდეც მიდიოდა.
1618 წელს რენე დეკარტი მოხალისე მუშკეტერად ჩაეწერა ესპანეთის წინააღმდეგ
მებრძოლთა რიგებში, მაგრამ ბრძოლებში მონაწილეობა არ მიუღია. სანამ მოხალისე
მუშკეტერების არმია ქალაქ ბრედში იდგა, უსაქმურობისაგან გაბრაზებული ახალგაზრდა მეცნიერები იმით ერთობოდნენ, რომ თავსატეხ ამოცანებს იგონებდნენ, ქალაქის ქუჩებში
აკრავდნენ და ყველას იწვევდნენ მათ ამოსახსნელად. ასეთ შეჯიბრებებში რენე დეკარტიც მონაწილეობდა და ამ გზით მალე გაეცნო ადგილობრივ მეცნიერებს. 1619 წლის 10 ნოემბერს, შთაგონების წუთებში მეცნიერს მოეჩვენა, რომ აღმოაჩინა უნივერსალური მეთოდი_
კოორდინატთა მეთოდი. ამ აღმოჩენამ მასზე უდიდესი შთაბეჭდილება მოახდინა. 1621 წელს დეკარტმა არმიაში სამსახური მიატოვა და მთელი სიცოცხლე მხოლოდ მათემატიკის
პრობლემებზე მუშაობას მიუძღვნა.
მებრძოლთა რიგებში, მაგრამ ბრძოლებში მონაწილეობა არ მიუღია. სანამ მოხალისე
მუშკეტერების არმია ქალაქ ბრედში იდგა, უსაქმურობისაგან გაბრაზებული ახალგაზრდა მეცნიერები იმით ერთობოდნენ, რომ თავსატეხ ამოცანებს იგონებდნენ, ქალაქის ქუჩებში
აკრავდნენ და ყველას იწვევდნენ მათ ამოსახსნელად. ასეთ შეჯიბრებებში რენე დეკარტიც მონაწილეობდა და ამ გზით მალე გაეცნო ადგილობრივ მეცნიერებს. 1619 წლის 10 ნოემბერს, შთაგონების წუთებში მეცნიერს მოეჩვენა, რომ აღმოაჩინა უნივერსალური მეთოდი_
კოორდინატთა მეთოდი. ამ აღმოჩენამ მასზე უდიდესი შთაბეჭდილება მოახდინა. 1621 წელს დეკარტმა არმიაში სამსახური მიატოვა და მთელი სიცოცხლე მხოლოდ მათემატიკის
პრობლემებზე მუშაობას მიუძღვნა.
სახელგანთქმული ფრანგი სწავლული შვედეთის დედოფალმა მიიწვია, რომელსაც სურდა მისი ხელმძღვანელობით მეცნიერებას დაუფლებოდა. იგი შვედეთის მეცნიერებათა აკადემიის შექმნასაც აპირებდა
და ამ საქმეში დეკარტის დახმარების იმედი ჰქონდა.
დეკარტი 1629-49 წლებში ცხოვრობდა სტოკჰოლმში,
სადაც 1649 წელს დასტამბული გეომეტრია გამოსცა.
და ამ საქმეში დეკარტის დახმარების იმედი ჰქონდა.
დეკარტი 1629-49 წლებში ცხოვრობდა სტოკჰოლმში,
სადაც 1649 წელს დასტამბული გეომეტრია გამოსცა.
რენე დეკარტი გარდაიცვალა 1650 წლის 11 თებერვალს სტოკჰოლმში. ითვლება რომ გარდაცვალების მიზეზი იყო პნევმონია. გერმანელი ფილოსოფოსი თეოდორ ებერტი
მიიჩნევს რომ ის მოწამლა რომის კათოლიკური ეკლესიის წარმომადგენლობამ სტოკჰოლმში, რადგან მის რადიკალურ შეხედულებებს თეოლოგიაზე შეეძლო ხელი შეეშლა ლუთერანი შვედეთის მონარქის კათოლიციზმისკენ შემობრუნების საქმეში.
.
მიიჩნევს რომ ის მოწამლა რომის კათოლიკური ეკლესიის წარმომადგენლობამ სტოკჰოლმში, რადგან მის რადიკალურ შეხედულებებს თეოლოგიაზე შეეძლო ხელი შეეშლა ლუთერანი შვედეთის მონარქის კათოლიციზმისკენ შემობრუნების საქმეში.
ციტატები
-------- ვაზროვნებ, მაშასადამე ვარსებობ.
-------- ღმერთმა ბუნების კანონები რომ დაადგინა, შემდეგ უკვე თავი მიანება და თვითდინებას მიანდო სამყარო.
-------- მაიმუნებმა ლაპარაკი იციან, მაგრამ ამას მალავენ, რათა მუშაობა არ აიძულონ
|
-------- იკითხეთ კარგი წიგნები, ეს წარსული დროის საუკეთესო ადამიანებთან
საუბარია, თან ისეთი საუბარი, როდესაც ისინი თავიანთ საუკეთესო აზრებს გვიმხელენ
--------- სჯობს საერთოდ არ გაივლო აზრად ჭეშმარიტების ძიება, ვიდრე ეს რაიმე მეთოდის გარეშე აკეთო.
.
|
Комментариев нет:
Отправить комментарий